عنوان: طراحی مجموعه فرهنگی در شیراز

قالب بندی: WORD

تعداد صفحات: 252

این پروژه در مورد طراحی مجموعه فرهنگی در شیراز می باشد که در 4 فصل و به صورت پژوهشی تهیه و تنظیم شده و کلیه استانداردهای مورد نیاز یک پروژه معماری در آن رعایت شده و به صورت بسیار کامل می باشد. این پروژه به دانشجویان رشته های معماری و هنر و دیگر رشته های مرتبط با آن پیشنهاد می گردد.

طرح مسئله
ملت ایران در دوران رژیم پهلوی با اتحاد و یکپارچگی خود (تنها سلاح در مقابل رژیم حاکم) توانستند برکلیه عوامل و نابسامانیها غلبه کرده و انقلابی عظیم را در تمامی جهات بوجود آوردند که مهمترین تأثیر انقلاب اسلامی ایران در زمینه فرهنگ عمومی جامعه بود. بنابراین در دوران انقلاب، روح جمعی و یکپارچگی مردم باعث از بین رفتن عوامل ناامنی و ثبات و به وجود آمدن امنیت در منطقه گردید. این مشارکت عمومی در دوران جنگ تحمیلی به نقطه اوج خود رسید و عزم ملی در مبارزه جهت حفظ مرز و بوم کشور باعث اتحاد تمامی آحاد ملت گردید و همین امر باعث حفظ و حراست سرزمین و اعتبار جمهوری اسلامی ایران گردید. پس از جنگ با توجه به مشکلات عدیده معیشتی و اقتصادی، تعاون اجتماعی اعتبار پیشین خود را از دست داد و تلاش ر جهت رفع مشکلات بصورت فردی از یک طرف و عدم رشد نهادهای اجتماعی و فرهنگی شهر به تناسب رشد جمعیت و نیاز جامعه از طرف دیگر باعث گردید تا مشارکت ملی دوران قبل جای خود را به تلاش های انفرادی دهد. اگر چه این نیاز در این دوران با تأسیس شوراهای شهر تا حدودی برطرف گردیده است، فراهم آوردن امکان مشارکت افراد جامعه در فعالیتهای عمومی و ایجاد زمینه ها در مداخله مؤثر مردم در سرنوشت خود می تواند روح اجتماعی وحدت را که در جامعه فعلی وجود دارد تقویت نموده و زمینه های ثبات و امنیت و به تبع آن پیشرفت را باعث گردد، علاوه بر آنکه ایجاد روح تعاون می تواند، احساس تعلق فرد به جامعه را افزایش داده و باعث شود تا هر فرد، نحوه عمل و برخورد خویش را در ارتباط با عموم، مؤثر در پیشبرد جامعه بداند و مطابق تعلیم و اهداف اسلامی هر فرد با تزکیه خود در پیشرفت کلی اجتماع سهیم گردد.

ضرورت مسئله
عدم برنامه ریزی مناسب جهت ایجاد ارتباط مناسب بین واحدهای مستقل فرهنگی موجود، می تواند باعث نوعی بی هویتی و سردرگمی در جامعه گردد و به برداشتهای نادرست از فرهنگ منجر گردد ولی در صورتی که امکان ارتباط صحیح و مناسب بین واحدهای فرهنگی مختلف موجود در جامعه فراهم گردد، می تواند باعث یکپارچگی و امکان استفاده از استعدادهای بالقوه گردد و نقش بسزائی را در پیشبرد جامعه ایفا کند.
گستردگی اطلاعات در عصر ما و محدودیت زمان مطالعه، لزوم انجام و ارائه تحقیقات به روش های علمی وفنی را امری ضروری ساخته است. در این راستا اولین گام شناسایی موضوع رساله، دلایل تدوین و اثبات ضرورت اجرای طرح بوده است.
یکی از اساسی ترین و مهمترین جنبه های پیشرفت در هر جامعه، سطح آگاهی و آشنایی مردم جامعه می باشد. در این راستا یکی از اهداف ایجاد مجموعه فرهنگی، اطلاع رسانی همگانی و آشنا نمودن عموم با مقوله فرهنگ در جامعه می باشد و بدیهی است این آگاهی عمومی در مورد فرهنگ (سابقه تاریخی و وضعیت موجود) می تواند در تحول جامعه و تطابق فرهنگ جامعه با نیازهای امروزی و همگام شدن با پیشرفتهای تکنولوژیکی و اطلاعاتی نقش بسیار مؤثری داشته باشد و از تقلید کورکورانه جلوگیری نماید و زمینه تقلید آگاهانه و مثبت را فراهم آورد.

دلایل انتخاب موضوع در شهر شیراز
شیراز، با جمعیتی معادل ۱۵۵/۱۲۲/۱ نفر ، به عنوان پنجمین شهر پرجمعیت کشور به شمار می آید. توسعه شهر شیراز که به هیچ وجه با افزایش جمعیت شهر متناسب نبوده است، مشکلات فراوانی را به وجود آورده است. عدم برنامه ریزی (اعم از کوتاه مدت، میان مدت، یا بلند مدت)، جهت توسعه شهر، مشکلات ناشی از مهاجرتهای فراوان به استان فارس، کمبود بودجه ها به دلیل تحمیل شدن جنگ هشت ساله پس از پیروزی انقلاب اسلامی و سایر عوامل همگی موجب گردیده اند تا جهت توسعه شهر شیراز برنامه مناسبی تدوین نگردد. طرح جامعه شهر شیراز که در سال ۷۳ تنظیم گردید تنها برنامه مدون شهری بود که به بسیاری از مسائل عمده شهر شیراز اشاره نموده بود. البته باید توجه داشت که اجرای طرح جامع و تفصیلی به مرحله اجرا نرسیده است. بهرحال این طرح راستای توسعه شهر و جهت گیری توسعه شهر را مشخص نموده و بررسی متناسب وضعیت موجود، کمبودهای عمده و نیازهای عمده و نیازهای اساسی شهر را مشخص نموده و در این راستا تلاش خود را جهت رفع این نیازها به کار برده است. اگر چه در بعضی موارد، اصول ذکر شده در طراحی ها با طرح های ارائه شده مطابقت ندارد، اشاره به نقایص و تلاش در تنظیم برنامه مدون و مکتوب نمودن روش های اجرایی رفع نقایص، خود حرکت عمده ای محسوب می گردد.
در این رساله سعی گردیده است تا با توجه به شناخت نسبی از شهر شیراز و با بررسی کامل وضعیت موجود، یکی از نیازهای اساسی شهر، انتخاب گردد. با توجه با محدودیت دامنه تدوین رساله، تنها یکی از نیازهای اساسی شهر شیراز می تواند مورد بررسی قرار گیرد که آن را نمی توان لزوماً مهمترین نیاز شهر دانست ولی در این راستا تلاش برآن بوده است تا به یکی از عمده ترین نیازهای شهر توجه گردد، این موضوع با توجه به هدف اصلی تدوین رساله که جمع بندی آموخته های مدت تحصیل در جهت کاربردی نمودن آنها با توجه به نیازهای موجود در جامعه می باشد، انتخاب گردیده است و دلایل عمده انتخاب موضوع در شهر شیراز را می توان به شرح زیر ذکر نمود:
۱- به کارگیری افراد متخصص بومی جهت رفع نیازهای هر منطقه علاوه بر صرفه جویی در هزینه های اقتصادی، بازده و کارآیی بالاتری داشته و باعث تسهیل و تسریع امور خواهد گردید.
۲- بهبود و اصلاح راهکارهای پیش بینی شده در طرح جامع و تفصیلی (تنها برنامه مدون توسعه شهری):
۳- با توجه به وسعت دامنه شمول طرح جامع و تفصیلی ممکن است به تمامی موارد توجه کافی نشده باشد که در این راستا و با تأکید برموضوع خاص (مثلاً مجموعه های مسکونی و یا فرهنگی…) می توان به جزئیات بیشتری دست یافت و احتمالاً نقایص یا اشکالاتی را که طرح جامع و تفصیلی به آن اشاره ننموده است، با دقت بیشتری مورد توجه قرار داد تا برنامه مدون تری جهت توسعه آتی آن در نظر گرفته شود.
۴- شهر شیراز پس از دوران جنگ تحمیلی نسبت به سایر شهرهای بزرگ ایران همانند تهران، اصفهان، و مشهد کمتر مورد توجه قرار گرفته و برنامه های عمرانی کمتر در آن اجرا شده است و بدین لحاظ تأکید برتوسعه این شهر تا رسیدن به جایگاه اصلی خویش یکی از دلایل انتخاب موضوع رساله در شهر شیراز می باشد.

فهرست مطالب

فصل اول: تعریف مسئله و بررسی و ضرورت طرح

۱-۱-طرح مسئله و ضرورت آن

۱-۱-۱-طرح مسئله

۱-۱-۲-ضرورت مسئله

۱-۲-دلایل انتخاب موضوع در شهر شیراز

۱-۲-۱-نگرش کلی به شهر شیراز

۱-۲-۱-۱-بررسی موقعیت جغرافیایی شیراز

۱-۲-۱-۲-بررسی وضعیت اقتصادی شهر شیراز

۱-۲-۱-۳-بررسی وضعیت اجتماعی شهر شیراز

۱-۲-۱-۴-نهادهای اجتماعی و فرهنگی شهر باید متناسب با رشد جمعیت

۱-۲-۳-وضعیت فرهنگی شهر شیراز

۱-۲-۳-۱-سابقه و پیشینه فرهنگی شهر شیراز

۱-۲-۳-۲-وضعیت فرهنگی شیراز در عصر حاضر

۱-۲-۳-۲-۱-اندیشمندان معاصر شیراز

۱-۲-۳-۲-۲-شیراز، فرهنگ شهر ایران

۱-۲-۴-قابلیتهای فرهنگی شیراز

۱-۲-۴-۱-بزرگداشت تجلیل و شناسایی هنر و هنرمندان پیشین شیراز

۱-۲-۴-۲-وجود جاذبه‌های جهانگردی، تفریحی، توریستی، و تاریخی

۱-۲-۴-۳-تنوع فرهنگ و آداب و رسوم محلی در استان فارس

۱-۲-۵-بررسی شاخص‌های فرهنگی شهر شیراز

۱-۲-۵-۱-اماکن فرهنگی جهت ارائه آثار فرهنگی

۱-۲-۵-۲-اماکن موجود جهت تعلیم و تربیت و اطلاع‌رسانی

۱-۲-۶-بررسی سرانه‌های شهری در ارتباط با کاربری‌های فرهنگی

۱-۲-۶-۱-کتابخانه

۱-۲-۶-۲-تئاتر

۱-۲-۶-۳-سینما

۱-۲-۶-۴-هتل

فصل دوم: قابلیت سنجی فضاهای ممکن برای توسعه مجموعه فرهنگی در شیراز

۲-۱-تعیین مفاهیم پایه در مجموعه‌های فرهنگی

۲-۱-۱-تعاریف اولیه و اصطلاحات

۲-۱-۱-۱-فرهنگ

۲-۱-۱-۲-فرهنگ و تمدن

۲-۱-۱-۳-تقسیم‌بندی تعاریف فرهنگ

۲-۱-۲-نظریات مختلف درباره فرهنگ

۲-۲-بسط مفاهیم پایه در معماری

۲-۲-۱-مفهوم ارتباط در محیط معماری یک مجموعه فرهنگی

۲-۲-۲-لزوم توجه به سیستم‌های اجتماعی- فرهنگی (عناصر تشکیل‌دهنده فرهنگ بومی) و بسط آن در محیط معماری مجموعه فرهنگی

۲-۳-شناخت کالبدی شهر شیراز

۲-۳-۱-استخوان‌بندی شهر شیراز

۲-۳-۲-وضع موجود شهر شیراز

۲-۳-۳-وضعیت موجود منطقه تاریخی

۲-۳-۴-بافت شهر شیراز

۲-۴-تعیین سلسله مراتب شهری و نظام تقسیماتی و پخشایش کاربری‌ها در شیراز

۲-۵-ارائه آلترنانیوهای مختلف جهت مکان مجموعه فرهنگی

۲-۵-۱-معرفی اجمالی موقعیت‌های انتخاب شده

۲-۵-۱-۱-قبرستان قدیمی شیراز

۲-۵-۱-۲-محدوده میدان امام حسین (فلکه ستاد سابق)

۲-۵-۱-۳-محدوده باغ عفیف آباد شیراز

۲-۵-۱-۴-محدوده باغ ارم شیراز

۲-۶-بررسی مکان‌های پیشنهادی با توجه به معیارهای دهگانه مطرح شده

۲-۶-۱-قرارگیری در مجاورت شریان‌های خدماتی

۲-۶-۲-امکان وحدت بخشی به عناصر فرهنگی موجود

۲-۶-۳-قرارگیری در کنار عناصر فرهنگی شاخص در شهر شیراز

۲-۶-۵-قرارگیری در کنار مراکز پذیرائی و جهانگردی

۲-۶-۶-قرارگیری در مجاورت مراکز آموزش عالی

۲-۶-۷-همجواری با مراکز عمده تجاری

۲-۶-۸-قرارگیری در کنار مراکز تفریحی

۲-۶-۹-امکان ایجاد فضای باز شهری

۲-۶-۱۰-فضاهای قابل استفاده موجود در موقعیت انتخابی (وضع موجود)

۲-۶-۱۱-جمع‌بندی نهایی

فصل سوم: شناسایی و گردآوری اطلاعات مورد نیاز مجموعه فرهنگی مرکزی شهر شیراز

۳-۱-مطالعات کالبدی

۳-۱-۱-استخوان‌بندی محدوده طرح

۳-۱-۲-وضعیت ابنیه موجود در محدوده مورد نظر

۳-۱-۲-۱-کاربری‌های موجود

۳-۱-۲-۲-کیفیت ابنیه

۳-۱-۲-۳-کیفیت طبقات

۳-۱-۳-شبکه ارتباطی

۳-۱-۳-۱-عرض و نوع معابر موجود

۳-۱-۳-۲-گره‌های ترافیکی

۳-۱-۴-عناصر شاخص در محدوده

۳-۱-۵-ساختارهای تشکیل دهنده سیمای محدوده

۳-۱-۵-۱-خط افق

۳-۱-۵-۲-لبه‌ها

۳-۱-۵-۳-نشانه‌ها

۳-۱-۵-۴-بدنه‌ها (نماهای شهری)

۳-۱-۶-وضعیت آلودگی صوتی در محیط

۳-۲-مطالعات اقلیمی

۳-۲-۱-اقلیم کلان

۳-۲-۱-۱-اقلیم گرم و خشک: فلات مرکزی

۳-۲-۱-۲-ویژگی‌های معماری مناطق گرم و خشک

۳-۲-۱-۳-خلاصه و نتیجه‌گیری

۳-۲-۲-اقلیم محل

۳-۲-۲-۱-بادها

۳-۲-۲-۳-وضعیت دما

۳-۳-مبانی و اصول طراحی مجموعه‌های فرهنگی

۳-۳-۱-دیدگاه‌های موجود و مبانی نظری طراحی مجموعه‌های فرهنگی

۳-۳-۱-۱-وجود هویت عملکردی و فرهنگی در طرح یک مجموعه فرهنگی

۳-۳-۱-۲-طرح مورد نظر یک مجموعه فرهنگی نمادگرا و یا یادمان‌گرا

۳-۳-۱-۳- وحدت اجزاء پراکنده (وحدت در عین کثرت)

۳-۳-۱-۴-فرم معماری مجموعه فرهنگی

۳-۳-۱-۵-فرم کلی مجموعه فرهنگی باید ساده و قابل درک باشد

۳-۳-۱-۶-معماری یک مجموعه فرهنگی مستقل از زمان

۳-۳-۱-۷- کاهش کیفیات فرم در ارتباط و انتقال اندیشه‌ها

۳-۳-۲-اهداف مورد نظر در طراحی مجموعه فرهنگی

۳-۳-۲-۱-ارتباط مناسب بین افراد، جامعه، محیط طبیعی و موضوع جهت ایجاد وحدت، یکپارچگی و یگانگی

۳-۳-۲-۲-انتقال پیام و اندیشه جامعه به نسل‌های حاضر و آتی

۳-۳-۲-۳-احیاء و حفظ ارزش‌ها، سنن و اعتقادات جامعه

۳-۳-۲-۴-اطلاع رسانی و آگاهی بخشی نسبت به گذشته، حال و آینده

۳-۳-۲-۵-مرتفع نمودن مشکلات و معضلات فرهنگی موجود در جامعه

۳-۳-۲-۶-ایجاد جاذبه‌های مناسب جهت ایجاد ارتباط اولیه افراد جامعه با محیط مجموعه فرهنگی

۳-۳-۲-۷-پاسخگویی به نیازهای عملکردی- فرهنگی جامعه و تأمین کمبودهای کلی عملکردهای فرهنگی

۳-۳-۲-۸-رعایت عدالت اجتماعی

۳-۳-۳-تعیین کیفیات فرم و مبانی طراحی مجموعه‌های فرهنگی (اصول و مبانی طراحی)

۳-۳-۳-۱-متمایز بودن و روشنی فرم‌ها در زمینه شهری

۳-۳-۳-۲-سادگی فرم

۳-۳-۳-۳-استمرار فرم‌ها

۳-۳-۳-۴-تسلط و غلبه داشتن مجموعه

۳-۳-۳-۵-روشنی نقاط تقاطع (مفصل)

۳-۳-۳-۶-تعیین عرصه‌ها و دامنه‌های دید

۳-۳-۳-۷-آگاهی برحرکت در محیط مجموعه

۳-۳-شناسایی فعالیتهای مورد نیاز در مجموعه فرهنگی و تعیین فضاهای لازم

۳-۳-۱-بررسی پیشینه ایجاد مجموعه فرهنگی و بررسی نمونه‌های موجود

۳-۳-۱-۱-مجموعه‌های طراحی شده در شهر شیراز

۳-۳-۱-۲-مجموعه‌های طراحی شده در ایران

۳-۳-۲-بررسی استانداردهای کمی و کیفی در ارتباط با سطوح و فضاهای مورد نیاز

۳-۴-۲-۱-کتابخانه

۳-۳-۲-۱-سالن نمایش و تئاتر

۳-۳-۲-۲-سینما

۳-۳-۲-۳-سالن اجتماعات و سخنرانی

۳-۴-۲-۴-مراکز آموزش هنر

۳-۴-۲-۵-مراکز فروش صنایع دستی و آثار هنری

۳-۴-۲-۶-بخش‌های اداری مجموعه

۳-۴-۲-۷-موزه و نمایشگاه

۳-۴-۲-۸-فضاهای خدماتی

۳-۴-۳-بررسی سرانه‌های موجود و مورد نیاز در سطح شهر

۳-۴-۴-تعیین فعالیتها و فضاهای مورد نیاز با توجه به اهداف کلی مجموعه

۳-۴-۴-۱-مذهب زیربنای جامعه اسلامی موجود

۳-۴-۴-۲-تنوع فرهنگهای موجود

۳-۴-۴-۳-تنوع فرهنگ باعث تضاد و ایجاد بحران‌های هویت

۳-۴-۴-۴-نهادهای اجتماعی فرهنگی

۳-۴-۴-۵-آشنایی با هر موضوع باعث رشد و پیشرفت

۳-۴-۴-۶- معرفی فرهنگ و تمدن غنی ایران و شیراز زمینه ساز رشد سیاسی و اجتماعی و اقتصادی

۳-۴-۴-۷-احیا و حفظ ارزش‌ها و اعتقادات و سنن موجود

۳-۴-۴-۸- وجود جاذبه‌های مناسب جهت ایجاد ارتباط اولیه با محیط

۳-۴-۴-۹- ارتباط هر فرد با محیط و یا با افراد دیگر

۳-۴-۴-۱۰-جمع‌بندی نهایی و تعیین مساحتهای تقریبی محدوده‌های خدماتی مورد نیاز

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل، آنالیز و طراحی مجموعه

۴-۱-تجزیه و تحلیل محدوده طرح

۴-۱-۱-تجزیه و تحلیل اقلیمی

۴-۱-۱-۱-تجزیه و تحلیل وضعیت باد

۴-۱-۱-۲-جهت قرارگیری

۴-۱-۱-۳-تأمین آسایش در داخل بنا (با توجه به جهت‌گیری بنا)

۴-۱-۱-۴-تأمین آسایش فضای خارجی

۴-۱-۱-۵-نتیجه‌گیری

۴-۱-۲-تجزیه و تحلیل کالبدی

۴-۱-۲-۱-تجزیه و تحلیل مقدماتی

۲-۱-کتابخانه

۲-۱-نمایشگاه

۲-۱-۱-نکات مطرح در معماری نمایشگاه

۲-۱-۲-بخش‌های مختلف نمایشگاه

۲-۱-۳-نورپردازی در نمایشگاه

۲-۱-۴-انواع پلان‌های نمایشگاه و ویژگی‌های هر کدام

۲-۲-۱-فضاهای مورد نیاز و عملکرد آن‌ها در آمفی تئاتر

۲-۲-۱-۱-فضاهای اصلی

۲-۲-۱-۲-فضاهاي جنبي

۲-۴-اجزاء اصلي تشكيل دهنده سينما

۲-۴-۱-سالن

۲-۴-۲-پرده نمايش

۲-۴-۳-اتاقك تصوير

۲-۴-۴-آکوستیک سالن

۲-۴-۵-مرحله نمایش فیلم

۳-استانداردهای روابط بین فضاها و عملکردها

۳-۱-کتابخانه

۲-۳-تئاتر

۳-۳-سینما

منابع