عنوان: بررسی تاثیر آموزش مدیریت استرس بر میزان سلامت عمومی و اضطراب امتحان دانش آموزان پسر پایه اول متوسط 

قالب بندی: WORD

تعداد صفحات: 112

این پژوهش در مورد بررسی تاثیر آموزش مدیریت استرس بر میزان سلامت عمومی و اضطراب امتحان دانش آموزان پسر پایه اول متوسط بوده که در 5 فصل و به صورت تحقیقی ، پژوهشی و پرسشنامه ای تهیه و تنظیم شده و کلیه استانداردهای مورد نیاز یک پروژه در آن رعایت شده و به صورت بسیار کامل می باشد. این پروژه به دانشجویان مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته های روانشناسی ، علوم اجتماعی و دیگر رشته های مرتبط با آن پیشنهاد می گردد.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر بخشی آموزش مدیریت استرس بر سلامت عمومی و میزان اضطراب امتحان دانش آموزان پسر پایه اول متوسط شهر ...... می باشد.

جامعه آماری این تحقیق، 500 نفر از دانش آموزان پایه اول دوره متوسطه سال تحصیلی 92-93شهر ..... ، می باشد.

بدین منظور ابتدا به طور تصادفی خوشه ای، یک مدرسه انتخاب شد که در این مدرسه 150 نفر دانش آموز در 4 کلاس مشغول به تحصیل بودند.

پس از اجرای تست سلامت عمومی (GHQ) و اضطراب امتحان ساراسون – مندلر، 80 نفر از دانش آموزان دارای اضطراب امتحان بالا و کاهش نشانگان سلامت عمومی بودند.

بعد از غربال گری از این میان، 30 نفر از دانش آموزان را به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و در دو گروه 15 نفری شامل آزمایش و کنترل قرار گرفتند.

گروه آزمایش، آموزش مدیریت استرس را در ده جلسه ساختار یافته 5/1 ساعته، هر هفته به مدت یک ماه دریافت کرد،ولی گروه کنترل، هیچ آموزشی دریافت نکرد.

پس از اتمام دوره آموزشی هر دو گروه پرسشنامه سلامت عمومی و اضطراب امتحان را تکمیل نمودند.

برای تحلیل توصیفی داده ها از مشخصه آماری نظیر میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد.

نتایج تحقیق بیانگر اثر بخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر متغیر های وابسته، سلامت عمومی و اضطراب امتحان موثر است.

کلید واژه ها: آموزش مدیریت استرس، سلامت عمومی، اضطراب امتحان

مقدمه

اضطراب به منزله بخشی از زندگی هر انسان در همه جوامع به عنوان یک پاسخ مناسب و سازگار تلقی می گردد فقدان اضطراب و اضطراب بیمار گونه ممکن است ما را با مشکلات و خطرات زیادی مواجه سازد (شکری پور، بخشایی و سلیمانی، 1386)

سطح معینی از اضطراب نه فقط برای رویارویی با خطرات احتمالی برنامه ریزی، مطالعه و هشیار بودن لازم و ضروری است بلکه در سطح محدود می تواند مفید و حتی لذت بخش باشد اما گاهی اضطراب از این سطح فراتر می رود و نقش انطباقی خود را از دست می دهد و موجب از بین رفتن موقعیت ها و ایجاد حرکات و رفتار غیر انطباقی می شود که قابل تحمل نیست این حالت یک اضطراب بیمارگونه است که باعث تخریب استعدادها شده، مشکلاتی را در تمرکز و حافظه و به طور کلی در میزان عملکرد فرد به وجود می آورد. هنگامی که فرد نسبت به کارایی، عملکرد و توانایی و استعداد خود در شرایط امتحان و یا در موقعیت های ارزشیابی دچار نگرانی، تشویش و تردید می گردد بحث از اضطراب امتحان پیش می آید(بیابانگرد1386). از علل و عوامل اضطراب امتحان می توان به عوامل فردی و شخصیتی، عوامل آموزشگاهی و اجتماعی و عوامل خانوادگی اشاره کرد اضطراب امتحان در افراد به گونه های مختلف بروز می کند در مواردی اطرافیان آثار را مشاهده نمی کنند و فقط خود مشخص با آن در گیر می شود و بعضی دیگر کنترل خود را از دست می دهند و دچار مشکلاتی اعم از مشکلات جسمانی، شناختی و رفتاری می شوند و عملکرد تحصیل آن ها تحت تأثیر قرار می گیرد که باید از سوی دست اندرکاران، متخصصان و پژوهشگران در جهت رفع آنها

گام های موثری برداشته شوند و با آگاهی از نتایج تحقیقات صورت گرفته در این زمینه اقدامات موثری در جهت کمک به دانش آموزان انجام شود به شناسایی و درمان آن ها منجر گردد( بیابانگرد 1386).

ارائه تعریف جامعی از سلامت عمومی و مشخص کردن الگویی برای سلامت به قدری پیچیده است که روان کاوان قائم به عدم وجود سلامت عمومی و الگوی سالم هستند آنان معتقدند هر فردی درجه و میزانی از بیماری روانی را با خود دارد از دیدگاه آنان سالم به معنای مطلق کلمه وجود ندارد و این تعبیر با این نسبت که انسان را محصول محیط بدانیم اولا محیطی سالم به عنوان الگو نداشته باشیم ثانیا هر فرد را به میزان و حد خاصی دور از مکان های اجتماع ببینیم می تواند معنی داشته باشد ولی وقتی برای سلامت انسان الگویی خارج از اجتماع بیابیم و همچنین او را تنها محصول اجتماعی خود بپنداریم و برای او اصول غریزی و طبیعی در نظر بگیریم و رشد شخصیت وی را بر اساس آن اصول تعیین و تعریف نماییم در این صورت سلامت عمومی معنی پیدا می کند (لطفیان،1387).

امروزه مطمئن ترین راه برای تشخیص هنجار از نابهنجار تعیین ملاک سلامت از بیماری است هنجار یا قائده تعیین کننده حد یا مرز یک امر فزاینده و کاهنده، به منظور تشخیص مرزهای قابل قبول در موردآن امر، از طرفی نابهنجاری به خودی خود مشکل زا نیست چه بسا افراد زیادی در جامعه وجود دارند که با یک یا چند ملاک از ملاک های سلامت عمومی تطبیق ندارند؛ اینان نابهنجار به شمار می آیند ولی وجودشان مشکل زا نیست و به نحوه خاصی با زندگی خویش تطابق حاصل کرده و مظهر طبیعت بی جان به شمار می آیند این افراد با اینکه بهنجار نیستند لکن در جامعه به فراوانی مشاهده می شوند (اسفندیاری،1378) .

زمانی که نابهنجاری به حدی برسد که مشکل زا شود و باعث ایجاد مشکلات غیر قابل تحمل برای فرد یا اطرافیان و جامعه گردد نابهنجاری تبدیل به بیماری می شود. بیماری خود نوعی نابهنجاری است که مشکل غیر قابل تحمل ایجاد می کند یکی از مهم ترین عواملی که کار کرد موثر یک خانواده را تحت تاثیر قرار می دهد و موفقیت یا شکست اعضاء را تضمین می کند.رضایت اعضاء از نوع ارتباطی است که با یکدیگر برقرار می کنند. به اعتقاد روان شناسان برخورداری از سلامت عمومی نیاز و خواسته ی همه ی انسان ها است و همه ما تلاش می کنیم که برای برقراری ارتباط سالم، شخصیت های سالمی در زندگی پیدا کنیم.(حاج امینی، 1378).

مطالعات زیستی – شیمیایی مغز انسان نشان می دهد که سلامت روان حاصل سطح و تعادل فعالیت های الکتروشیمیایی سلولهای مغزی و دستگاه عصبی است البته لازم به ذکر است که به سختی می توان کسی را یافت که همیشه متعادل، منطقی و آگاه به اعمال خود باشد هر فرد در دوره هایی از زندگی خود دارای ویژگی هایی از شیدایی- افسردگی، اجتماعی بودن ، بیگانگی،جست و خیز و انفعالی بودن است بنابراین می توان گفت شخص به نوعی رفتارهای غیر منطقی را تجربه می کند تفاوت رفتار های عادی و غیر عادی یک امر درجه بندی شده است. برای دسترسی به سلامت روانی که بخشی از سلامت عمومی است باید بپذیریم که در رفتار خود بایستی آزادی انتخاب داشته باشیم و این آزادی را به کار ببریم و بدانیم که مسئولیت انتخاب با خودمان است زمانی که شخصیت کودک شکل نگرفته یعنی در سال های نخست زندگی تحصیلی، کودک در مسیر رشد و بالندگی قرار می گیرد و در طی این سال ها با عوامل مختلف موثر بر تحول شناختی، عاطفی، اجتماعی به کنش متقابل می پردازد که نتیجه اش همان چیزی است که به صورت تجارب موفق و نا موفق در دوران تحصیلی و واکنش های معلمان و والدین نسبت به آن تجربه می شود. حال چنانچه این فرد به ویژگی ها و خصایص شخصیت سالم آشنا و در جهت کسب آنها تلاش کند سرشار از امید ، شادی، آرامش و همراه با موفقیت خواهد بود تکنیک های چندی در روان درمانی مورد استفاده قرار می گیرند که شناخت درمانی یکی از روشهای رایج و معمول برای اضطراب امتحان و عدم سلامت عمومی می باشند شناخت درمانی شیوه ای است که در آن مراجع موقعیت ها و فشارهای روانی را مورد ارزیابی قرار می دهد و دیدگاهش را نسبت به خود ، جهان و آینده و آن اعتقادات و نگرشهایی که ظاهرا سبب افزایش آسیب پذیری برای اختلالات هیجانی می شوند تغییر می دهد(شیب لای وفازیو، 1973؛به نقل از ترقی جاه و همکاران؛1386)

منطق اصلی درمان هیجانی عاطفی آلیس را این نظریه تشکیل می دهد که عامل واکنش های هیجانی،پایدار و گفتگوهای درونی اشخاص با خودشان است و این عبارت پردازی های درونی بعضی از مواقع بازتاب فرض های بیان شده یا باورهای غیر منطقی درباره چیزهایی است که برای هدایت یک زندگی معنادار ضرورت دارند.هدف از این نوع درمان های حذف کردن باورهای خود ویرانگر به وسیله بررسی منطقی آنها است .

الیس معتقد است که اشخاص هر آنچه را که در اطرافشان روی می دهد تفسیر می کنند و بعضی از موقع این تفسیرها ممکن است به آشفتگی هیجانی منجر شوند بنابراین روان درمانگران به این باورها بیش از علت های گذشته با رفتار آشکار توجه داشته باشند(الیس، 1975، 1962، 1986 به نقل از نیکخو ؛ 1384)

ایمن سازی در مقابل استرس نیز یک از جنبه های سبک زندگی است که پژوهش هایی نیز موید رابطه بین آن و فاکتورهای سلامت عمومی می باشد به عبارت دیگر استرس در رابطه بین فرد و محیط بوجود می آید که فرد رابطه را فشارزا و کنترل خویش را خارج از توانایی خود ارزیابی می کند و این مخل سلامتی و آسایش است و در واقع تلاش برای تغییر محیط می باشد و نه لازم است بلکه منظور این است که افراد با استفاده از تکنیک ها خاص به کنترل فشار روانی و پیشگیری از آن توفیق یابند اهمیت این مسئله وقتی روشن می گردد که به نقش مهم عوامل هیجانی در جلوگیری از پیشرفت سریع بیماری های جسمی نظیر سرطان، بروز سکته های قلبی، بیماری های روان تنی اشاره شود (مایکنبام ، 1986). با توجه به این نکته که بسیاری از پژوهش ها از جمله معتقدند که هر گونه بیماری و ناخوشی تحت تأثیر استرس و رویدادهای پرفشار و سبک زندگی و روابط اجتماعی خود قرار دارد و بنابراین در این پژوهش محقق در نظر دارد تا مشخص نماید آیا آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری بر اضطراب امتحان و سلامت عمومی دانش آموزان موثر می باشد.

فهرست مطالب

فصل اول

مقدمه

موضوع تحقیق

بیان مسئله

سوال اصلی پژوهش

سوالات فرعی پژوهش

ضرورت پژوهش و اهمیت موضوع

اهداف پژوهش

فرضیه های تحقیق

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیر ها

فصل دوم

تعریف اضطراب

دیدگاه مکاتب روانشناسی در مورد اضطراب

دیدگاه روان تحلیلی

نظریه یادگیری اجتماعی

اضطراب در معنای نداشتن کنترل

اضطراب از نظر روانشناسان و محققان

سطوح اضطراب

تقسیم بندی علائم اضطراب

پاسخ های مستقیم (فیزیولوژیکی،رفتاری،شناختی،هیجانی)

پاسخ های غیر مستقیم (مکانیسم مقابله ای)

اضطراب امتحان

ماهیت اضطراب امتحان

شیوع

سبب شناسی اضطراب امتحان

عوامل فردی وشخصیتی

اضطراب عمومی

عزت نفس

هوش

ارزیابی شناختی

عدم آمادگی

توجه تمرکز

روش های مطالعه نادرست

انتظارات دانش آموز

تعمیم تجارب امتحانی گذشته به موقعیت های امتحانی جدید

عوامل آموزشگاهی و جامعه ای

انتظارات معلمان

رقابت

سیستم آموزشی حاکم بر مدارس

موقعیت و مراقبان امتحان

عوامل خانوادگی

شیوه تربیتی والدین

انتظارات والدین و جو فضاهای عاطفی حاکم بر خانواده

ویژگی های شخصیتی والدین

طبقه اجتماعی و اقتصادی

مدل و نظریه های اضطراب امتحان

نظریه توجیهی-شناختی واین

مدل اضطراب موقعیت- خصیصه

مدل تداخل

مدل کمبودها

مدل کمبود و نقص دوگانه

سلامت عمومی

تعریف سازمان بهداشت جهانی از سلامتی

تعاریف مفهومی

تاریخچه سلامت عمومی

مختصری از تاریخچه سلامت عمومی در ایران

تعریف سلامت براساس مکاتب مختلف

مکتب زیست گرایی

مکتب روان کاوی

مکتب رفتار گرایی

مکتب انسان گرایی

مکتب شناخت گرایی

دیدگاه اسلام در مورد سلامت عمومی

بهداشت روانی

راه های تامین بهداشت روانی از دیدگاه اسلام

تاریخچه مدیریت استرس

آموزش ایمن سازی در مقابل استرس(sit)

تعریف آموزش ایمن سازی در مقابل استرس

توصیف اهداف و مراحل

مراحل و روش اجرای شیوه ایمن سازی در مقابل استرس

مروری بر تحقیقات انجام شده داخلی و خارجی

فصل سوم

مقدمه

جامعه آماری

نمونه و روش نمونه گیری

ابزار اندازه گیری

طرح پژوهش

روش اجرا

شرح جلسات مدیریت استرس به شیوه شناختی و- رفتاری

فصل چهارم

تجزیه و تحلیل داده ها

فصل پنجم

بحث و نتیجه گیری

مقدمه

فرضیه اصلی پژوهش

فرضیه اول فرعی

فرضیه دوم فرعی

محدودیت های پژوهش

پیشنهادها

منابع فارسی

منابع انگلیسی

پیوست ها

فهرست نمودارها

نمودار 4-1 همگنی خط ریگرسیون میزان سلامت عمومی و اضطراب امتحان گروه آموزش مدیریت استرس و گرروه کنترل

جدول 4-1 آزمون باکس جهت بررسی ماتریس واریانس و کواریانس

جدول 4-2 همبستگی متقابل بین متغیرهای سلامت عمومی و اضطراب امتحان

جدول 4-3 مفروضه یکسانی خطای واریانس

جدول 4-4 مفروضه همبستگی شیب های رگرسیون

جدول 5-4 میانگین و انحراف معیار پیش آزمون متغیرهای سلامت عمومی و اضطراب امتحان

جدول 6-4 میانگین و انحراف معیار پس آزمون متغیرهای سلامت عمومی و اضطراب امتحان

جدول 7-4 میانگین و خطای انحراف معیار تعدیل شده متغیر های سلامت عمومی و اضطراب امتحان

جدول 8-4 تحلیل کواریانس چند متغیر اثر بخشی مدیریت استرس بر متغیر وابسته به صورت ترکیبی سلامت عمومی و اضطراب امتحان

جدول 9-4 تحلیل نتایج کواریانس برای متغیرهای سلامت عمومی و اضطراب امتحان

جدول 10-4 تحلیل نتایج کواریانس برای متغیر سلامت عمومی

جدول 11-4 تحلیل نتایج کواریانس برای متغیر اضطراب امتحان